نفخ شکم یا معده موضوعی است که باعث میشود بسیاری از افراد احساس خجالت یا ناراحتی کنند. اما بیایید با خود روراست باشیم، زیرا اتفاقی است که همه ما آن را تجربه می کنیم! بهتر است بدانید که دفع گاز معده یک عملکرد کاملا طبیعی بدن است، اما نفخ بیش از حد میتواند یک مشکل واقعی باشد.
نفخ نه تنها می تواند باعث ناراحتی و درد شود، بلکه می تواند نشانه‌ای از یک مشکل گوارشی باشد. اما در حالت طبیعی یک نشانه کاملا طبیعی از دفع گازهای اضافی موجود در بدن است و علت‌های مختلفی دارد.
در این مقاله از درمان‌بان، ما علل رایج نفخ شکم را بررسی می‌کنیم و چند درمان خانگی ساده و در عین حال موثر را به شما ارائه می‌دهیم تا به شما کمک کند نفخ شکم و این علائم ناراحت کننده را کاهش دهید. بنابراین، اگر از احساس نفخ و گاز معده خسته شده اید، به خواندن ادامه دهید تا بیشتر بدانید!
نفخ شکم چیست؟
نفخ، فرایند خروج گاز از دستگاه گوارش از طریق راست روده است. گاز معده از اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن، دی اکسید کربن و گاهی متان تشکیل میشود و یک راهکار طبیعی بدن، برای هضم است و می تواند از منابع مختلفی از جمله هوای بلعیده شده، غذاهای تولید کننده گاز و تجزیه غذای هضم نشده در روده بزرگ باشد.
وجود نفخ در شکم به خاطر اینکه طبیعی است؛ اصلا نیازی به نگرانی ندارد، زیرا با خروج گاز معده از بین می رود. با این حال، نفخ بیش از حد میتواند نشانه‌ای از یک مشکل گوارشی اساسی، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا بیماری التهابی روده (IBD) باشد.
چه چیزی باعث نفخ می شود؟
عوامل متعددی وجود دارد که میتواند در ایجاد نفخ بیش از حد موثر باشد، از آن جایی که نفخ یک فرایند طبیعی بدن برای خروج گازهای بلعیده شده از معده است؛ اما ممکن است در هر فردی دلایل بروز متفاوتی نسبت به دیگری داشته باشد که در ادامه آنها را برای شما توضیح می‌دهیم:
1- بلع هوا (آئروفاژی): عامل اصلی نفخ معده
تشکیل گاز معده از طریق بلع هوا زمانی خود را نشان می‌دهد که شما خیلی سریع غذا می‌خورید یا می‌نوشید، آدامس می‌جوید، سیگار می‌کشید، از دندان مصنوعی گشاد استفاده می‌کنید، اشیایی مانند قلم را می‌مکید یا نوشابه‌های گازدار می‌نوشید. همچنین بلع هوا نیز می تواند باعث آروغ زدن شود.
2- خوردن برخی غذاها باعث نفخ شکم میشود
برخی از غذاها به دلیل داشتن مقدار زیادی کربوهیدرات یا فیبر غیرقابل جذب، گاز بیشتری نسبت به سایرین ایجاد می‌کنند و باعث میشوند تا بدن نتواند به طور کامل آنها را هضم کند.
این غذاها از روده‌ها به روده بزرگ منتقل میشوند، جایی که باکتری‌ها آنها را تجزیه کرده و گازها را آزاد می‌کنند. برخی از نمونه‌های غذاهایی که باعث باد شکم میشوند عبارتند از: لوبیا، کلم، کلم بروکلی، کلم بروکسل، غلات کامل، مارچوبه، شیر، لبنیات، پیاز، گلابی، کنگر فرنگی، گندم، سبوس جو دوسر، نخود فرنگی، سیب‌زمینی، ذرت، کشمش، عدس، آلو، سیب، غذاهای سرشار از فروکتوز یا سوربیتول (مانند آب میوه ها و آب نبات های بدون قند) و غذاهای فرآوری شده.
3- باد معده به خاطر داشتن اختلال گوارشی
برخی از بیماری های خاص میتوانند بر نحوه هضم غذا در بدن شما تأثیر داشته باشند و باعث نفخ بیش از حد شوند. اینها عبارتند از: سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری سلیاک، عدم تحمل لاکتوز، گاستروانتریت (آنفولانزای معده)، بیماری التهابی روده (IBD)، گاستروپارزی (تاخیر در تخلیه معده)، رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO)، و آلرژی یا عدم تحمل غذایی.
4- کاهش سرعت سیستم گوارش
با افزایش سن، متابولیسم و حرکت غذا در روده بزرگ کاهش می‌یابد. این اتفاق میتواند منجر به تجمع بیشتر گاز و نفخ شود. همچنین برخی داروها (مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا ملین‌ها) یا نحوه سبک زندگی (مانند استرس یا عدم ورزش) میتوانند بر تحرک روده شما تأثیر بگذارند و باعث ایجاد باد معده شوند.
داروهایی که باعث تولید باد معده میشوند
برخی داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها و ملین‌ها میتوانند تعادل باکتری‌های موجود درون روده را بر هم بزنند و منجر به افزایش تولید گاز شوند.
درمان خانگی برای نفخ شکم
خوشبختانه، چندین درمان خانگی وجود دارد که میتوانند به کاهش علائم نفخ کمک کنند. اگر می‌خواهید برای درمان نفخ معده و باد شکم راه‌های طبیعی را امتحان کنید یا از این که مشکل گوارشی ندارید مطمئن هستید؛ در ادامه این راهکارها را حتما دنبال کنید:
1- تغییر رژیم غذایی برای درمان نفخ
یکی از موثرترین راه‌ها برای کنترل نفخ شکم، ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی است. اجتناب از غذاهایی که باعث ایجاد گاز میشوند، مانند لوبیاها و نوشیدنی‌های گازدار، میتواند به کاهش علائم کمک کند. خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر و مکررتر نیز میتواند به کاهش تولید گاز کمک کند.
2- غذای خود را به آرامی بجوید
اگر برای جویدن غذا وقت بگذارید و غذا را بدون عجله خوب بجوید، به شما کمک می‌کند تا هوای کمتری را ببلعید و غذا را نیز راحت‌تر هضم کنید. همچنین میتواند به شما کمک کند آهسته‌تر و آگاهانه‌تر غذا بخورید.
3- استفاده از پروبیوتیک ها در رژیم غذایی
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که میتوانند به تنظیم تعادل باکتری‌ها در روده کمک کنند. آنها در غذاهایی مانند ماست، کفیر و کلم ترش یافت میشوند یا میتوانند به عنوان مکمل مصرف شوند.
4- داروهای بدون نسخه برای درمان باد معده
چندین داروی بدون نسخه مانند سایمتیکون میتوانند به شکستن حباب‌های گاز در سیستم گوارش و کاهش علائم نفخ کمک کنند.
5- ورزش کردن برای سالم نگه داشتن بدن
فعالیت بدنی میتواند به تحریک حرکات روده شما و جلوگیری از تجمع گاز کمک کند. بهتر است هرچه سریعتر راهی را پیدا کنید که ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید، مانند پیاده روی بعد از غذا یا انجام حرکات یوگا یا حرکات کششی.
6- تکنیک های مناسب برای آرامش ذهن و بدن
استرس و اضطراب میتواند به مشکلات گوارشی از جمله نفخ کمک کند. تکنیک‌های ذهن و بدنی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق میتواند به کاهش استرس و بهبود هضم کمک کند.
چه زمانی برای درمان نفخ شکم به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نفخ شکم شما مداوم، شدید یا همراه با علائم دیگری مانند درد شکم، نفخ، اسهال، یبوست، کاهش وزن، وجود خون در مدفوع، یا علائم عفونت (مانند تب، استفراغ، لرز، درد مفاصل) باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اینها می تواند نشانه یک بیماری جدی‌تری باشند که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
نتیجه
نفخ یک عملکرد طبیعی بدن است و نباید در بابتش نگران باشید. با این حال، باد شکم بیش از حد میتواند ناراحت کننده و شرم آور باشد.
اما با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود، می‌توانید علائم را کاهش دهید و سلامت کلی گوارش خود را بهبود بخشید.
اگر علائم شما همچنان ادامه دارد یا باعث ناراحتی قابل توجهی میشود، ممکن است ایده خوبی باشد که با یک پزشک مشورت کنید تا هرگونه اختلالات گوارشی زمینه‌ای را رد کنید.